جزئیات مطلب
خواص شگفت‌انگیز چای بابونه برای پوست، بدن و آرامش ذهن | راهنمای کامل مصرف
دمنوش بابونه؛ عصاره‌ای از آرامش و طبیعت
اگر قرار باشد یک نوع چای را معادل آرامش بدانیم، بدون شک آن چای بابونه است.
این چای با طعم ملایم و شیرین گل‌دار و رنگ زرد کم‌رنگ زیبای خود، به کاهش استرس کمک کرده و حس سکون و آرامش عمیق را القا می‌کند. نوشیدنی‌ای فوق‌العاده برای پایان روزی پرتنش که بدن و ذهن را برای خوابی آرام، سبک و دل‌نشین آماده می‌سازد.
آیا می‌دانستید بیش از یک نوع چای بابونه وجود دارد؟
چای‌های بابونه آلمانی، رومی و مصری هر سه دارای عطر و خاصیت آرامش‌بخش‌اند، اما تفاوت‌های لطیفی در طعم و ترکیبات دارند. در ادامه با دنیای شگفت‌انگیز این گیاه دارویی بیشتر آشنا می‌شویم؛ گیاهی که قرن‌هاست در طب سنتی شرق و غرب به‌عنوان «الماس گیاهان دارویی» شناخته می‌شود.
چای بابونه چیست؟
چای بابونه یک دمنوش گیاهی طبیعی و بدون کافئین است که از گلبرگ‌های سفید و زرد گیاه بابونه تهیه می‌شود. این گیاه از خانواده‌ی کاسنیان (Asteraceae) است و با گل مروارید (Daisy) شباهت زیادی دارد.
سابقه‌ی استفاده از بابونه به بیش از سه هزار سال پیش در مصر باستان بازمی‌گردد؛ زمانی که از آن برای درمان تب، التهابات پوستی و مشکلات گوارشی استفاده می‌شد. مصریان بابونه را هدیه‌ای از خدای خورشید می‌دانستند و حتی برای مومیایی کردن اجساد نیز از روغن بابونه بهره می‌بردند.
در روم باستان نیز، این گیاه برای آرامش اعصاب و تقویت پوست محبوب بود و در قرون وسطی اروپا، از آن برای عطر دادن به آبجو و نوشیدنی‌های گیاهی استفاده می‌شد. امروزه نیز، چای بابونه یکی از محبوب‌ترین دمنوش‌های دنیا به‌ویژه پیش از خواب است.
طعم و رایحه‌ی چای بابونه
طعم چای بابونه لطیف، گل‌دار و اندکی شیرین است.
در پس این طعم دلپذیر، نت‌هایی از سیب سبز، عسل و چمن تازه احساس می‌شود. جالب است بدانید نام انگلیسی «Chamomile» از واژه‌ی یونانی Chamaimelon به معنای «سیب زمینی زمینی» گرفته شده است، زیرا بوی آن یادآور عطر سیب‌های رسیده است.
رنگ زرد روشن، عطر آرامش‌بخش و مزه‌ی طبیعی آن باعث شده که این چای در کنار عسل، دارچین، به‌لیمو، یا پوست لیمو ترکیب‌هایی بی‌نظیر ایجاد کند.
برای نمونه، دمنوش‌های ترکیبی مانند بابونه و عسل یا بابونه و اسطوخودوس، علاوه بر طعم دلپذیر، خاصیت تسکین‌دهنده و ضد اضطراب بیشتری دارند.
انواع چای بابونه
بابونه آلمانی (Matricaria recutita)
رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوع بابونه است.
دارای گل‌های سفید با مرکز زرد و ساقه‌های ظریف است که در آفتاب کامل رشد می‌کنند.
بابونه آلمانی طعمی شبیه سیب تازه دارد و سرشار از ترکیبات مؤثر مانند فارنسن و کامازولن است؛ موادی که خاصیت ضدالتهاب، ضد اضطراب و ضد اسپاسم دارند.
در طب سنتی، از این نوع بابونه برای:
-
کاهش دردهای قاعدگی
-
رفع نفخ و دل‌درد
-
تسکین التهاب پوستی
-
و حتی آرام کردن سرفه‌های خشک استفاده می‌شود.
جالب است بدانید واژه‌ی Matricaria در لاتین به معنای «رحم» است و بیانگر کاربرد تاریخی این گیاه در سلامت زنان است.
بابونه رومی (Chamaemelum nobile)
بابونه رومی که با نام‌های «بابونه انگلیسی» یا «گل مادر» نیز شناخته می‌شود، گیاهی چندساله و بومی اروپای غربی است.
گل‌های آن نسبت به بابونه آلمانی کوچک‌تر ولی معطرترند.
این نوع طعمی تلخ‌تر و قوی‌تر دارد و اغلب برای ترکیب با چای‌های دیگر مانند رویبوس یا به‌لیمو استفاده می‌شود.
بابونه رومی خاصیت ضد اضطراب قوی‌تری دارد و در آروماتراپی (رایحه‌درمانی) نیز بسیار کاربرد دارد.
بابونه مصری
بابونه مصری از نواحی حاصل‌خیز اطراف رود نیل می‌آید و از نظر کیفیت در میان بهترین انواع جهان قرار دارد.
این چای طعمی شیرین‌تر، خاکی‌تر و معطرتر دارد و معمولاً به‌صورت خالص نوشیده می‌شود تا رایحه‌ی لطیف آن کاملاً حس شود.
خاک سرشار از مواد معدنی در منطقه‌ی رشد آن، موجب شده این نوع بابونه دارای غلظت بالاتری از ترکیبات مفید مانند آنتی‌اکسیدان‌ها و فلاونوئیدها باشد.
خواص درمانی چای بابونه
دمنوش بابونه نه‌تنها آرام‌بخش‌ترین چای دنیاست، بلکه یکی از قدیمی‌ترین داروهای گیاهی طبیعی نیز محسوب می‌شود.
در ادامه، به مهم‌ترین خواص آن می‌پردازیم:
کاهش اضطراب و ایجاد آرامش
ترکیب طبیعی آپی‌ژنین موجود در بابونه، روی گیرنده‌های گابا در مغز اثر گذاشته و موجب آرامش ذهن و بدن می‌شود.
این دمنوش سطح سروتونین و دوپامین را نیز افزایش داده و به بهبود خلق‌و‌خو و کیفیت خواب کمک می‌کند.
به همین دلیل است که نوشیدن آن قبل از خواب، برای افرادی که دچار بی‌خوابی، استرس یا اضطراب شبانه هستند، توصیه می‌شود.
تقویت سیستم ایمنی
بابونه سرشار از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مانند پلی‌فنول‌ها است که با رادیکال‌های آزاد مقابله کرده و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند.
اگر به این چای عسل طبیعی اضافه شود، خاصیت ضدمیکروبی و ضدویروسی آن چند برابر می‌شود.
بهبود گوارش و ضد نفخ
در طب سنتی ایران، از بابونه برای رفع سوءهاضمه، نفخ، ورم معده و کولیت استفاده می‌شود.
این دمنوش خاصیت ضد اسپاسم دارد و عضلات دستگاه گوارش را شل می‌کند، در نتیجه از گرفتگی معده و دل‌پیچه جلوگیری می‌نماید.
حتی برای نوزادان مبتلا به کولیک، دمنوش رقیق‌شده‌ی بابونه (با مشورت پزشک) تسکین‌دهنده است.
تنظیم قند خون و سلامت قلب
بر اساس پژوهش‌های علمی، مصرف منظم چای بابونه باعث کاهش قند خون، کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) می‌شود.
در نتیجه، می‌تواند در پیشگیری از دیابت نوع ۲ و محافظت از سلامت قلب و عروق مؤثر باشد.
تسکین التهابات پوستی
مصرف موضعی چای یا روغن بابونه، به دلیل خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی، در کاهش:
-
اگزما
-
قرمزی و تحریک پوست
-
آکنه و جوش‌های التهابی
-
و حتی پف زیر چشم مؤثر است.
بسیاری از کرم‌ها و لوسیون‌های مراقبت از پوست، از عصاره‌ی بابونه به‌عنوان ترکیب اصلی استفاده می‌کنند.
طرز تهیه‌ی چای بابونه در خانه
تهیه‌ی چای بابونه بسیار ساده است:
-
یک قاشق غذاخوری گل خشک بابونه را در یک فنجان آب جوش بریزید.
-
روی آن را بپوشانید و ۵ تا ۱۰ دقیقه دم کنید تا عطر و مواد مؤثر آن آزاد شود.
-
سپس صاف کرده و در صورت تمایل با عسل یا چند قطره لیمو میل کنید.
نکته:
برای حفظ خواص گیاه، از آب جوش بیش از ۹۰ درجه استفاده نکنید و بیش از حد آن را نجوشانید.
نکات مصرف و هشدارها
-
زیاده‌روی در مصرف ممکن است باعث خواب‌آلودگی بیش از حد یا حساسیت در افراد خاص شود.
-
زنان باردار باید پیش از مصرف با پزشک مشورت کنند.
-
در صورت حساسیت به گیاهان خانواده‌ی کاسنی (مثل گل مروارید یا آفتابگردان)، مصرف بابونه توصیه نمی‌شود.
جمع‌بندی
دمنوش بابونه، ترکیبی از طبیعت، سلامت و آرامش است.
چه برای بهبود کیفیت خواب، چه برای تسکین معده یا تقویت سیستم ایمنی، این چای ساده اما شگفت‌انگیز یکی از بهترین انتخاب‌هاست.
یک فنجان چای بابونه در شب، می‌تواند معجزه‌ای برای آرامش جسم و ذهن شما باشد.